Intel đánh mất ngôi vương ngành bán dẫn

DUV khiến Intel mất ngôi vương

Năm 2011, Công nghệ in thạch bản mới (Extreme Ultra Violet – EUV) ra đời. Được đánh giá cao với kỹ thuật in khắc cực cao, sử dụng ánh sáng để khắc mạch tích hợp phức tạp và là công nghệ tiên tiến nhất khi đó. EUV cho phép đưa nhiều bóng bán dẫn hơn lên bề mặt tấm silicon, giúp tạo những mẫu chip mạnh, kích thước nhỏ và tiết kiệm điện năng hơn so với trước.

Dù Intel đánh giá cao, thế nhưng lãnh đạo Intel tin EUV sẽ phải mất nhiều năm nữa mới có thể hoàn thiện và ứng dụng thực tế. Vì thế, công ty tiếp tục dùng công nghệ cũ hơn là DUV (Deep Ultra Violet). Tuy nhiên, đây là quyết định sai lầm với việc trung thành với công nghệ quang khắc DUV thay vì EUV tiên tiến như hiện nay khiến Intel phải đánh mất ngôi vương nhà sản xuất bán dẫn.

Năm 2019, sau giai đoạn thử nghiệm. Tập đoàn chuyên về chế tạo chất bán dẫn Đài Loan (TSMC) đã ứng dụng EUV ở quy mô lớn. Chỉ trong thời gian ngắn, hãng vượt qua hàng loạt tên tuổi lớn trong đó có Intel, để vươn lên trở thành nhà sản xuất chip tiên tiến nhất thế giới. Intel hiện cũng bị  Samsung vượt mặt, đẩy ông lớn công nghệ Mỹ vào thế bám đuổi.

Ann Kelleher, trưởng bộ phận phát triển công nghệ của Intel, cho biết: “Thật dễ nhìn lại và nói rằng nếu hồi đó ra quyết định khác thì…”.

Vị thế của Intel hiện tại

Intel đang có bước đi táo bạo cho thấy công ty đang bắt kịp các xu hướng hiện nay vì các đối thủ cạnh tranh như AMD, TSMC và bây giờ là Apple đều đã sử dụng EUV. Công ty sẽ dự kiến sản xuất chip bằng EUV cuối năm nay. Mọi hành động sẽ được thế giới theo dõi, nhất là Mỹ, nơi chính quyền Tổng thống Joe Biden đang đặt cược vào tham vọng sản xuất chip tại quê nhà thông qua đạo luật CHIPS và Khoa học mà Intel là nhân tố không thể thiếu.

Đạo luật CHIPS và Khoa học được công bố năm ngoái, là một kế hoạch đầy tham vọng của chính phủ Mỹ cam kết trợ cấp trực tiếp 52 tỷ USD để thúc đẩy sản xuất, nghiên cứu và phát triển bán dẫn, cùng khoản ưu đãi thuế trị giá 24 tỷ USD trong 8 năm. Trọng tâm của kế hoạch là đưa ngành sản xuất hàng đầu trở lại Mỹ và Washington không có lựa chọn khác ngoài việc đặt cược vào Intel, mặc cho hãng đang ở vị thế tụt hậu so với trước.

Tuy nhiên, đi sau trong sản xuất chip tiên tiến không phải vấn đề duy nhất đeo bám Intel. Vấn đề lớn đó là nhu cầu khách hàng không còn như 10 năm trước, khi hiện nay các thiết bị di động nở rộ, trong khi lĩnh vực như AI và máy học cần nhiều chip cho hệ thống đào tạo. Trong khi đó, Intel chỉ mạnh về chip máy chủ và máy tính truyền thống và đang sử dụng các dây chuyền đời cũ. Giới chuyên gia đánh giá dù chính phủ Mỹ hỗ trợ mạnh tay, Intel cũng khó lấy lại vị thế.

Giáo sư Willy Shih tại Harvard Business School, đánh giá: “Ngay cả khi khoản trợ cấp bù đắp phần nào chi phí, nhà máy Intel ở Mỹ vẫn phải đối mặt với chi phí vận hành cao hơn nhiều so với đối thủ châu Á”.

Doanh số của Intel

Tuy nhiên, ngay cả khi Intel thành công trong kế hoạch đã vạch ra, không có gì đảm bảo công ty sẽ vận hành có lãi thời gian tới. Thực tế, doanh số PC hiện ảm đạm, hãng không còn là đối tác của những công ty lớn như Apple, lại không có tiếng nói ở mảng chip di động. AMD đã tận dụng lợi thế sản xuất vượt trội của TSMC để chiếm 35% thị trường PC.

Doanh số bán hàng của Intel trong quý đầu tiên của năm 2023 giảm mạnh do nhu cầu về chất bán dẫn giảm mạnh, đặc biệt là chất bán dẫn cho PC.

Giá cả tăng cao, tình trạng dư thừa chip toàn cầu và nhu cầu phần cứng thấp cũng đã trừng phạt đối thủ của Intel là Samsung Electronics, công ty trước đó vào thứ Năm đã báo cáo lợi nhuận hàng quý tồi tệ nhất trong 14 năm.

Doanh thu của Intel đã giảm 36% xuống còn 11,7 tỷ đô la trong khoảng thời gian ba tháng và gã khổng lồ bán dẫn đã báo lỗ 2,8 tỷ USD, mức lỗ lớn nhất từ trước đến nay trong một quý.

Mức độ khó khăn của Intel còn thể hiện ngay trên thị trường chứng khoán. Dù hồi phục 22% năm nay, giá cổ phiếu công ty đã giảm một nửa hai năm qua.

Cơ hội cho Intel

Intel đang đặt cược tham vọng của mình vào loạt nhà máy chip sắp xây dựng, bao gồm hai nhà máy ở Phoenix, Mỹ, hai nhà máy ở Ohio, Mỹ và một nhà máy trị giá 17 tỷ euro ở Đức. Chi phí cho giai đoạn đầu xây dựng vào khoảng 60 tỷ USD. Riêng ở Mỹ, công ty có thể nhận 12 tỷ USD hỗ trợ xây mới từ đạo luật CHIPS.

Ngoài ra, Intel còn sẵn sàng rót tiền nhiều hơn nữa vào sản xuất tại Mỹ. Theo Chuck Wessner, cố vấn cấp cao của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, Intel có thể thực hiện chính sách xây dựng trên cơ sở thực tế đối với các nhà máy tại quê hương thay vì trông chờ vào các khoản hỗ trợ.

Ở lĩnh vực máy chủ, Intel đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt. Thay vì dùng chip Intel, những gã khổng lồ điện toán đám mây như Google và Amazon giờ đây tự nghiên cứu sản phẩm riêng. Còn ở mảng AI, Nvidia đang có vị thế tiên phong và đang chi nhiều tiền để giữ vững vị trí số một.

Intel ngay bây giờ bắt đầu đa dạng hóa các kiến trúc chip mới để cạnh tranh, đồng thời tính đến việc sản xuất chip cho các đối tác khác.