VĂN HÓA

Võ Thiện Thanh - Âm nhạc và hành trình giao điểm

Nguyễn Hữu Hồng Minh • 17-12-2020 • Lượt xem: 2624
Võ Thiện Thanh - Âm nhạc và hành trình giao điểm

Bắt đầu một hành trình mới như nhạc sĩ Võ Thiện Thanh và ca sĩ Khánh Linh với dự án Journey là điều không hề dễ dàng.

Tin và bài liên quan:

‘Mặt trời soi vết thương yêu’ - đêm nhạc mới của Nguyễn Hữu Hồng Minh

Trương Đăng Dung - Thi sĩ 'tị nạn' trên đường biên 'Kỷ niệm tưởng tượng' (Kỳ 1)

'Người thổi sáo' - Thổi những giấc mơ hoang đường qua màu sắc và ngôn ngữ

Võ Thiện Thanh là một trong năm nhạc sĩ trẻ mà tôi luôn cố ý tìm nghe để thấy những sắc thái mới. Bốn người còn lại là Đức Trí, Việt Anh, Quốc Bảo và Trần Lê Quỳnh. Đến giờ tôi vẫn giữ thói quen luôn tìm tất cả những gì "ngũ cung" này đưa ra. Tôi không đưa vào đây nhạc sĩ Tuấn Khanh. Theo tôi, anh là một “đột biến” của âm nhạc phản kháng hay hiện tượng về xã hội. Không nhiều lắm những cải cách tổng thể về âm nhạc.

 

Âm nhạc hay nghệ thuật phải luôn mới! Nói dễ làm khó! Và bắt đầu lại một hành trình như nhạc sĩ Võ Thiện Thanh vả ca sĩ Khánh Linh với dự án "Journey" giới thiệu 8 ca khúc mới nhất của Thanh thật là điều không dễ dàng. Nhưng nói thẳng luôn cảm giác của tôi sau khi ra về chỉ một chữ: Tiếc! Để tôi nói cho tại sao tôi tiếc đến thế? Và không thể tiếc nhiều hơn....

Nhạc sĩ Võ Thiện Thanh và ca sĩ Khánh Linh cùng hợp tác để mở đầu một hành trình âm nhạc mới. 

*

Có lẽ lùi về xa một chút. Bởi âm nhạc chính là sự ngoảnh lại của ký ức. Khi nghe một bài hát chính là lúc tưởng vọng lại những điều đã mất. "Tâm hồn tôi là một nghĩa trang". Hình như là một câu thơ của René Char. Trong buổi chiều đến Hi-end cafe để nghe dự án "Journey", Thanh bắt tay tôi rất chặt bởi lâu lắm mới gặp lại nhau.

Cách đây đúng 25 năm trước, 1995, chúng tôi đã gặp nhau ở Vũng Tàu. Thanh lúc đó từ Hàm Tân về đây để học kỹ thuật ảnh với một photographer nổi tiếng. Và người thầy hướng dẫn Thanh không ai xa lạ chính nhà nhiếp ảnh M.Q, bố của người bạn tôi. Cô bạn gái cùng lớp Đại học chúng tôi ngày ấy xinh đẹp và hát hay, một bóng hồng bao nhiêu người theo đuổi. Thanh giai đoạn này gần như vô danh và chỉ chăm chú muốn học thêm về nghề ảnh để tìm cách kiếm sống.

Sau đó tôi mới hay Nh. và Thanh đã yêu nhau dữ dội, say đắm cùng hình như là cuộc tình đầu. Để hiểu thêm về những ca khúc tình yêu như "Mãi cho tình lênh đênh", "Tôi vẫn mơ em về", "Từ khi em đến", "Trốn chạy", "Lúc nào anh cũng nghĩ về em"... Và đặc biệt là bài hát "Ước gì" với những ca từ: "Em xa anh đã bao ngày rồi, nghe như tháng năm ngừng trôi / Đi xa em nhớ anh thật nhiều, này người" và "Ước gì anh cùng em chuyện trò / Cùng nhau nghe sóng xô ghềnh đá ngàn câu hát yên bình..." tôi như thấy một chân trời đã mất, đã gãy đổ trong ấy. Và đó cũng là Vũng Tàu yên ổn hoang dại của những năm cuối thập kỷ 90 thế kỷ trước mà bây giờ hoàn toàn thay đổi. Ơi tuổi trẻ thương nhớ... Đã đi vào âm nhạc Thanh từng vết gạch sước trên cột mốc hành trình không hề dễ dàng của tiếng thét và tiếng sóng...

Chân dung nhạc sĩ Võ Thiện Thanh 

*

Để làm một hành trình mới cho âm nhạc là câu chuyện của ca sĩ Khánh Linh và 8 ca khúc mới của Võ Thiện Thanh. Có thể thấy hai cá thể này đang muốn từ khước sự ổn định trong vị thế âm nhạc, xã hội và tình yêu của người nghe đã dành cho mình để hòa nhập, cộng hưởng làm thành một biến tấu khác. Nếu Khánh Linh đã từng có tham vọng "Tôi sinh ra đời với một độc bản thì tôi không thể chết như một bản sao", đã là một hình tượng "Họa mi hát trong mưa" đẹp thì bây giờ Linh cũng không muốn giữ mãi hình ảnh con họa mi khàn rũ bộ lông sũng nước, hót mãi một giọng dương dương thụ hưởng quá khứ.

Linh nói: "Có mâu thuẫn thì mới phát sinh nhiều điều trong cuộc sống. Mâu thuẫn để phát triển, mâu thuẫn để đấu tranh bản thân để tìm ra con đường mình cần đến...". Và cô cho biết tại sao có "Journey": "Cuộc hành trình bắt nguồn từ chính cuộc sống cá nhân của tôi cũng như phong cách sống của nhạc sĩ Võ Thiện Thanh và những nhân sinh quan trong cuộc sống hiện tại....". Đó thực sự là gì? Hãy nghe Võ Thiện Thanh lý giải: "Cuộc đời của mỗi chúng ta cuối cùng cũng giống người thủy thủ. Đó là nỗi khát khao tình yêu và sự tự do". Phải nói rằng nhận định làm nghệ thuật, ở đây là những bài hát mới bởi "cuộc đời cuối cùng cũng giống như người thủy thủ" lần đầu tiên tôi được nghe nói ra. Nó ngồ ngộ, kỳ khôi nhưng cũng lấp lánh điểm xuyết nhiều thú vị bình dân. Và tám bài hát mới gồm "Bài ca tự do", "Bay trên những ngọn đồi", "Mưa đêm", "Tình ca thủy thủ", Nghe tiếng trùng khơi", "Băng qua cánh đồng", "Tiếng chuông", "Tôi quét lá đa" đã làm một chuỗi series 8 bà hát ca ngợi tự do con người và thiên nhiên đi từ chót vót núi xuống mêng mang biển, về thênh thang đồng bằng và lơ đãng qua phố thị. "Vẫn yêu thương trời cao / Mây trôi qua miền đồi xanh nắng lên / Trái tim tôi là / Một cánh chim ngang trời (Bay trên những ngọn đồi) hay "Em, dù đớn đau / Dòng nước mắt dù khắc sâu / Hãy nhìn trời xanh / Làn mây trắng hãy còn bay / Ngàn tia nắng hãy còn say (Bài ca tự do).

Khánh Linh nói: “Cuộc hành trình sẽ bắt đầu từ điểm xuất phát ngay trong tâm trí. Con người có hai trạng thái động và tĩnh. Hai trạng thái này luôn mang lại cho chúng ta sự bất ngờ và cân bằng khi cần thiết…”  

Võ Thiện Thanh lý giải, khi đưa ra triết luận mới trong âm nhạc của mình tìm thấy từ thiên nhiên: “Con người chỉ thật sự đạt đến sự tự do khi hòa mình với thiên nhiên. Chỉ thực sự hạnh phúc khi sống như thiên nhiên. Và chỉ thực sự biết thế nào là tình yêu khi về với thiên nhiên".

Trong buổi gặp gỡ giữa các nghệ sĩ, tôi chỉ nhớ hai ý tổng kết của Thanh: "Thời gian nhanh quá, chúng ta già rồi"! Và "Tôi muốn thoát khỏi tất cả để đi tìm một dòng âm nhạc mới. Tôi không muốn vượt qua ai cả, chỉ vượt qua chính mình...".

Nhạc sĩ, nhà báo Nguyễn Hải Ninh (bìa trái) đang phát biểu về âm nhạc của nhạc sĩ Võ Thiện Thanh với dự án "Journey" qua tiếng hát của nữ ca sĩ Khánh Linh

Đáng chú ý bài nói của nhạc sĩ, nhà báo Nguyễn Hải Ninh, đàn anh Võ Thiện Thanh. Anh cho rằng ở góc độ cá nhân, anh thấy bước khởi đầu giới thiệu những nét mới trong hành trình âm nhạc mới của VTT rất hay. Đó là cần phá bỏ những ổn định và chuẩn mực khi nghe là những công việc phải làm trước tiên. Đi tới đâu còn là tài năng của người nghệ sĩ (ở đây là Thanh và Linh) nhưng tinh thần và ý thức khai phá đáng trân trọng!

Võ Thiện Thanh đã có những nổ lực sáng tạo hòng vượt qua bóng mình trong âm nhạc như dĩa được thu và hòa âm phối khí rất kỹ lưỡng. Những bài hát là sự tiếp nối bổ sung chứ không chia cắt. Có lẽ dùng chữ những “Tiểu khúc” xác đáng hơn chữ “Ca khúc”. Nhưng tôi đã tiếc là các bài hát vẫn chưa thực thụ chắt lọc được hình ảnh và căn cước của mình trong ca từ. Những tiểu khúc nếu không lời thì vẫn gợi cảm, vẫn nói được nhiều điều hơn là những ca từ mô tà sơ lược chưa thực thụ có độ chín và phân tâm, gò giũa, những miệt mài tranh chấp của hủy diệt đổ bỏ hay phải chọn lựa trên bàn cân sáng tạo. Vô hình tạo sự đơn điệu nếu chỉ để nghe và lạc mất cảm xúc. Tôi vẫn chưa tìm được hình ảnh nào thay thế cho Khánh Linh đẹp hơn "họa mi hát trong mưa". Ca từ hình như lại vẫn là vấn đề chứ không phải giai điệu hay hoà âm phối khí đối với những nhạc sĩ tài năng như Võ Thiện Thanh.

Nhạc sĩ Võ Thiện Thanh (bìa trái) đang nói về dự án "Journey" do ca sĩ Khánh Linh thể hiện

Nói thêm, ca sĩ Khánh Linh có nói âm nhạc hiện đại phải có tính tư tưởng. Theo tôi, tư tưởng thì lại phải bàn về Ca từ rồi. Nếu tư tưởng không phải do ca từ chuyên chở thì phải nằm ở đâu? Có giai điệu hay sóng âm tư tưởng không?

Ca sĩ Khánh Ly rất tin tưởng vào thành công dự án âm nhạc cô đang kết hợp cùng nhạc sĩ Võ Thiện Thanh. 

Để kết bài này, tôi muốn dùng chính một quan niệm của Võ Thiện Thanh cách đây chừng mười năm mà tôi đã phải ghi lại vì tính bền vững của nó: "Cái mới của nghệ thuật phải có tính đại chúng, nghệ thuật đó mới được lưu hành rộng rãi".

Thì rõ ràng “Journey” của Linh và Thanh đang đi vào một cửa hẹp. Nhưng dừng như điều đó cũng không quan trọng lắm nếu người đứng chở trên ngưỡng cửa ấy là tuổi trẻ.

 

Sài Gòn, 15 tháng Chạp, 2020.

Nguyễn Hữu Hồng Minh