Ngôi nhà của người Ơ Đu ở huyện Tương Dương, Nghệ An

Người Ơ Đu hầu như chỉ sinh sống ở huyện Tương Dương (Nghệ An) là một trong số 53 dân tộc thiểu số của Việt Nam. Cộng đồng này hiện có khoảng 1000 người cư ngụ chủ yếu ở bản Văng Môn, xã Nga My trong những ngôi sàn bê tông của dự án thủy điện Bản Vẽ xây dựng.

Nhiều đặc trưng văn hóa của người Ơ Đu đã mai một như nhà ở. Những người già nhất cũng chỉ còn nhớ được chưa đến 300 từ tiếng Ơ Đu. Bà con chủ yếu nói tiếng Thái. Trang phục cũng ít được sự dụng trong đời sống hàng ngày.

Tuy nhiên, những người cao tuổi hiện vẫn nhớ được những tập tục xưa của cộng đồng như cách chọn hướng làm nhà, một số tập tục lễ hội, trong đó tiếng chiêng chỉ được vang lên một lần trong năm.

Một cụ ông tên là Lo Văn Phúc từng chia sẻ rằng : Trước kia, khi còn ở chốn cũ, nay đã chìm trong hồ thủy điện Bản Vẽ bà con vẫn duy trì những tập tục bản địa. Khi nghe thấy tiếng sấm đầu năm, một người trong bản sẽ gõ một hồi chiêng báo cho cả cộng đồng hay tin đã sang năm mới. Lễ hội mừng tiếng sấm, cũng là mừng năm mới sẽ được tổ chức. Sau hội, chiếc chiêng sẽ được cất kỹ để tránh trẻ con hoặc người lớn vô tình đem gõ.

Trang phục nam và nữ của người Ơ Đu

Cụ cao niên cũng cho hay người Ơ Đu vốn rất sợ tiếng chiêng, nếu nó vang lên tron ngày thường. Bởi tiếng chiêng là tín hiệu giao tiếp của người với thế giới tâm linh, với cõi trời. Tiếng chiêng sẽ khiến nhà trời nhầm tưởng là năm mới đã đến và sẽ xuống trần gian.

Vì thế ai lỡ có gõ chiêng thì nhà đó phải mổ gà lợn để tạ lỗi với các đấng siêu nhiên với thông điệp rằng, đấy là nhầm lẫn, là lỡ tay, phiền các vị về trời cho.

Tuy nhiên, như đã nói ở trên, hiện nhiều nét văn hóa của cộng đồng người Ơ Đu đã mai một. Cả bản Văng Môn ngày nay cồng chiêng cũng đã văng bóng. Văn hóa người Ơ Đu gần như đã hòa tan trong những cộng đồng thiếu số sống lân cận như Thái, Khơ Mú. Còn về nỗi sợ tiếng chiêng của người Ơ Đu thì ngoài lời kể của ông Lo Văn Phúc, chưa thấy được nhắc đến ở những tài liệu khác về người Ơ Đu.

Tag: người ơ đu tương dương nghệ an Tiếng chiêng Tập tục người Ơ ĐU