1. Trước hết cũng nói luôn là nhân chuyện đọc tập "Vết trần gian" mà tôi nảy ý định viết đôi điều về thơ phổ nhạc trong suy nghĩ của tôi. Trịnh Hương làm thơ có vẻ khá cầu kỳ với ý thức chuyển tải những cảm xúc bằng vần điệu, chữ nghĩa trong cuộc chơi chính mình. Nói cách khác, cô ý thức - chơi!  Thơ ký thác nỗi thân phận "nữ nhi thường tình" chung bằng khắc trổ hình ảnh riêng. Đôi khi thành công nhưng thường thì khó hiểu.

À, mà ai có thể hiểu được phụ nữ? 

"Em đẽo chữ tạc vần / Rồi một ngày em rã đông em / Như cơn thu rã mùa trên xác lá / Nhịp đời chưa ngưng thở / Hoang vu nào đã rụng một vòng xoay" (Thơ Trịnh Hương). 

Trịnh Hương, tác giả của hai tập "Vết trần gian" và "Những khoảng khắc không lời" được nhiều nhạc sĩ phổ nhạc. (Ảnh: NVCC)  

Cô không thuộc loại các "yêu nữ" trơ trẽn khai thác thân thể để viết ra những câu lõa lồ suồng sã. Ý thức làm mới về chữ hay nhịp, câu... đôi khi là cách thoát các thói quen chung đụng sẽ giết hết mọi tưởng tượng của bạn. Nhàm, nhạt chính là cái khung chữ vô cảm mà thơ hôm nay thường gặp. Các lối mòn đã rút rỗng hết sinh lực sáng tạo, những đường bay tuyệt đối. Trịnh Hương trong thơ luôn cố gắng nhưng thường cho tôi cảm giác không đủ sức.

Tuy vậy, đọc thơ cô tôi vẫn thích bởi những lá-chắn, barie vô hình ấy!

"Điều khiến chúng ta thích thú khi viết đấy là có thể mơ ngay trong lúc tỉnh". Nhà văn là ứng viên nặng ký nhưng vẫn đang "lọt sổ" giải Nobel nhiều lần Haruki Marakami đã phát biểu như thế! 

Bìa tập "Những khoảnh khắc không lời" những tình khúc phổ thơ Trịnh Hương của nhạc sĩ Ngọc Minh Nguyên do nxb Văn hóa Văn nghệ TP.Hồ Chí Minh ấn hành.  

2. Vì sự cảm mến đó tôi đã chọn phổ cho Trịnh Hương một ca khúc "Chiêu tình" là một việc làm khá lạ đối với bạn bè. Bởi lẽ tôi hiếm khi phổ thơ ai. Các bài hát của tôi phải trực tiếp do tôi làm lời mới đúng biểu độ tư duy và tâm trạng. Tôi đã xáo trộn và tìm kiếm rất nhiều hình ảnh, câu chữ của thơ Trịnh Hương để viết bài hát "Chiêu tình". Trên nền của bài thơ khá lạ của cô "Anh đã đánh mất anh trong mơ" chứ không phải đánh mất em. Trong mơ đôi khi mình thấy đánh mất...người khác chứ không phải bản thể của chính mình vẫn là điều thường xảy ra. "Có những lúc em mơ bình yên sao tâm can xé nát điên cuồng / Trong nỗi chết vẫn yêu tình anh ướp đêm thiêng vô ngôn bất tận".

Ca khúc "Chiêu tình" phỏng ý thơ Trịnh Hương - Nhạc Nguyễn Hữu Hồng Minh. 

Bài hát này bạn có thể truy cập trên mạng để xem. "Chiêu tình" lời phỏng ý thơ Trịnh Hương, nhạc Nguyễn Hữu Hồng Minh, hòa âm phối khí gutarist Hoàng Minh, ca sĩ Duy Long.  

3. Để kết thúc bài viết nhỏ xung quanh câu chuyện thơ phổ nhạc này cảm ơn Trịnh Hương đã gửi tập sách "Vết trần gian" tặng tôi để tôi có cớ và cảm hứng viết đôi dòng về công việc tương tác giữa thi sĩ và nhạc sĩ.

Bìa tập thơ phổ nhạc "Vết trần gian" do nhà xuất bản Văn hóa Văn nghệ ấn hành và chữ ký của Trịnh Hương 

Cũng chuyện phổ thơ. Thật thú vị khi mới đây tôi gọi điện nói chuyện thăm nhạc sĩ Giao Tiên, hiện sống tại Canh Ranh. Trà dư tửu hậu, anh cho biết mình đã viết 1650 bài hát, trong đó hơn 1000 bài phổ thơ. Đối với tôi là con số kinh khủng! Tìm được sự đồng cảm từ thơ để viết thêm melodies vào cho bài hát vút bay thật khoái cảm!

Nhạc sĩ Giao Tiên đã phổ các bài thơ "Đêm không lời", "Khẽ khàng" của Trịnh Hương.  

Ca khúc "Đêm không lời" của nhạc sĩ Giao Tiên phổ thơ Trịnh Hương

Có lẽ bây giờ với cái tên Trịnh Hương nhiều người đã quen hay đã biết. Sau "Những khoảnh khắc không lời" đến "Vết trần gian" là một bước đi dài về sáng tác và độ phổ cập. Rất nhiều bài thơ của cô đã được phổ nhạc trong suốt thời gian qua. Với các nhạc sĩ nổi tiếng từ  Y Vũ, Giao Tiên, Mai Thu Sơn, Đinh Công Minh, Kiều Tấn Minh, Nguyễn Cửu Dũng, Mặc Tuân, Lê Bảo Khang, Huy Tiến, Quốc Thành... và nhiều tác giả khác đã có mặt trong "Vết trần gian".

Cuộc hành hương của người nghệ sĩ đi qua cuộc đời với những khám phá, sáng tạo, chắt chiu đầy thử thách và nhọc nhằn chẳng khác gì lạc đà đi qua sa mạc rát bỏng.

Để lại trần thế một vết sước, dù mơ hồ, đã hạnh phúc...

Sài Gòn, Mùa giãn cách xã hội lần thứ tư, chiều 2.9.2021 

Nguyễn Hữu Hồng Minh

Tag: Trịnh Hương Vết thời gian Khoảnh khắc không lời Chiêu tình